Weergave op smartphone

De drie hoofdartikelen en daaronder veel gelezen pagina's van de website Animal Freedom zijn in verkorte vorm op dit blog gezet zodat ze altijd goed gelezen kunnen worden op een smartphone of afwijkend smal scherm.

Animal Freedom kent vele artikelen. Er zijn een beperkt aantal foto's en links naar korte video-fragmenten. We willen niet shockeren, maar laten zien dat het bevrijdend werkt en vele voordelen heeft om dierenrechten serieus te nemen.
We schrijven over de misstanden in en rond de bio-industrie, honden doorfokken, rituele slacht, roofvogelvervolging etc., etc..
We dragen aantrekkelijke oplossingen aan, b.v. vegetarische (barbecue- en Kerst)recepten.

Het serieus nemen van rechten van dieren kan u geld besparen. En er is tenslotte naast vrijheid een gemeenschappelijk belang in het behouden van een leefbare aarde (vlees eten draagt bij aan onder andere klimaatopwarming en ontbossing, kortom aan verarming van de natuur en daarmee samenhangend dierenleed, binnen en buiten de stallen).

Voor verder lezen en verdieping, ga naar de website van de Stichting Animal Freedom.
Een dier is een levend wezen met behoeftes, gevoelens en rechten. Diens recht op vrijheid kan niet worden weggenomen of verleend. Vrijheid kan worden begrensd, maar er opent een liefdevol perspectief door vrijheid als grondrecht te erkennen en te respecteren. Het is in het belang van alle levende wezens om de vrijheid te hebben tot natuurlijke gedrag.

Vrijheid is een grondrecht voor mensen en veel wetten zijn daarop gebaseerd. Op de site(s) van Animal Freedom werken we vrijheid als grondrecht voor dieren uit in al haar samenhangende aspecten. We reiken aan wat het oplevert om grondrechten van dieren serieus te nemen en hoe het onnodig leed voorkomt.

We reageren op de actualiteit via Facebook (direct) en via een weblog (na enige tijd).

Een overzicht van de drie hoofdartikelen en daaronder de veel gelezen pagina's is hier te zien of via de labels onderaan de pagina. Een overzicht van thema's op Animal Freedom is op de sitemap te zien.

Naar de website van de Stichting Animal Freedom.

Waarom hebben dieren rechten?

Dierenrechten zijn mensenrechten. Rechten van mensen om voor dieren op te komen. Dieren hebben zelf niets met rechten, maar komen bij conflicten voor zichzelf op of vluchten. Het concept "rechten" is uitgevonden door de mens en wordt door geen enkel ander wezen gehanteerd. Waarom spreken we dan wel van dierenrechten? Het antwoord is simpel: dierenrechten zijn mensenrechten en ze zijn er om de mens grenzen te stellen. Je zou de rechten die grenzen stellen aan de omgang van mensen met andere diersoorten 'dierenrechten' kunnen noemen. Wanneer we geen grenzen stellen aan de mens in de omgang met dieren in de vorm van rechten, dan kunnen we ook geen juridische aanspraken doen wanneer we vinden dat andere mensen de grens overschrijden.
Dieren zijn kwetsbaar ten opzichte van de mens, omdat de mens meer macht heeft. Mensen die de belangen van dieren schenden zouden door andere mensen voor het gerecht moeten kunnen worden gedaagd.

Hoe we met dieren moeten omgaan en welke rechten we aan dieren toekennen heeft te maken met ethiek. Albert Schweitzer zei al dat ethiek geworteld moet zijn in mededogen. Geen enkel rationeel uitgangspunt kan veel mensen er van overtuigen dat dieren rechten hebben. Het helpt ook niet om aan te nemen dat een dier intrinsieke waarde heeft. Zonder mededogen wordt een recht niet omgezet in rechtvaardig handelen.
Het concept dierenrecht kan volstrekt verschillend worden ingevuld. Sommigen zullen zich het recht willen voorbehouden om dieren te doden ten behoeve van consumptie of voor de sport. Anderen zullen zichzelf het recht ontzeggen om zelfs maar het kleinste diertje per ongeluk te doden. Hoe deze zaken met elkaar samenhangen wordt in dit artikel uiteengezet.
Grondrechten gelden onvoorwaardelijk, het is daarom essentieel om deze zorgvuldig te formuleren. Het maakt daarbij overigens niet uit of de formulering positief of negatief is.

Op basis waarvan zouden aan dieren rechten kunnen worden toegekend?

Alvorens deze vraag te beantwoorden moeten we duidelijk maken dat we onderscheid maken tussen dierenrechten en dierenbescherming. De reden waarom mensen dieren beschermen is hier niet aan de orde. Ieder mens is vrij om zijn eigen motivatie daarvoor te kiezen.

Er is geen doorslaggevend argument voor dat voor iedereen onomstotelijk tot de conclusie leidt dat dieren rechten hebben. Het totaal aan argumenten (biologisch, ecologisch, psychologisch, sociaal, ethisch, esthetisch, economisch, juridisch, politiek) is bij aanvaarding door een meerderheid daarmee het 'rationele denken en handelen' geworden. Tot het moment dat voldoende mensen de belangen van dieren serieus nemen en politiek kan worden afgedwongen, kan de minderheid alleen maar hopen dat het totaal van aangevoerde argumenten en overwegingen een groeiend aantal mensen brengt tot anders denken en handelen ten aanzien van dieren.

Het liefst zouden we de vraag of zij rechten hebben aan dieren willen voorleggen, maar helaas is van hun kant geen bruikbaar antwoord te verwachten. Zij kunnen slechts op een indirecte manier protesteren tegen een slechte behandeling. Het antwoord zal daarom door mensen aan mensen moeten worden gegeven.
Concepten die in aanmerking komen als basis voor dierenrechten zijn: intrinsieke waarde, welzijn, respect, vrijheid, (eigen) belang, natuurlijk gedrag, gelijkheid, mededogen e.d.. Veel van deze concepten lijken bruikbaar, maar zijn dat bij nader inzien minder, met name als we kijken naar concrete, praktische situaties. We bekijken hieronder de bruikbaarheid van elk concept. Om helderheid te krijgen in de bruikbaarheid ervan moeten we duidelijkheid hebben over de uitgangspunten waarop we dierenrechten willen baseren.

De hier gehanteerde uitgangspunten zijn de volgende.

1. Rechten voor dieren moeten zo geformuleerd worden dat er in de praktijk mee gewerkt kan worden en dat juridische toetsing mogelijk is.
2. Dierenrechten gelden voor alle individuele dieren: uit de vrije natuur en uit de landbouw, huisdieren, zoogdieren, maar ook voor insecten.
3. Dieren zijn onderling zo verschillend dat rekening moet worden gehouden met hun specifieke aard.
4. Dierenrechten gelden voor mensen en er moet door mensen een beroep op kunnen worden gedaan. Dieren kunnen niet worden gehouden aan plichten.
5. De dood neemt een bijzondere positie in onder dierenrechten: de slacht, de beheersjacht door deskundigen en de beroepsvisserij. Deze vormen van doden moeten zo geregeld worden dat het dier snel en pijnloos en niet nutteloos is (bijvoorbeeld als ongewenste bijvangst of bij massale ruimingen).
6. Dit geldt ook voor schadelijkheid van ongewervelde dieren, die niet anders dan door doden kan worden bestreden.
7. Rechten van de soort gaan boven die van het individu (als een dieren- of plantensoort dreigt uit te sterven mag je mensen verbieden dat leven te verstoren). Ook heeft een soort (bijvoorbeeld een varken of een zalm) het recht om niet in excessieve hoeveelheden te worden geproduceerd of gevangen ten behoeve van export, waarbij de productie of vangst bijna per definitie door de massaliteit dieronvriendelijk gebeurt en niet gericht is op bevrediging van basale levensbehoeften.

Dierenrechten is wat anders (ruimer) dan dierenwelzijn

Als we kijken naar zaken als (eigen)belang, welzijn van dieren, hun intelligentie, gevoelens en instinct e.d., dan moeten we concluderen dat het vrijwel onmogelijk is om elkaar op deze zaken aan te spreken. Welzijn is een doel en geen uitgangspunt en ligt voor iedere diersoort letterlijk en figuurlijk op een ander terrein. Je moet dan vragen beantwoorden als "hebben vissen gevoel" of "verveelt een varken of een huisdier zich?" of "schaadt een veehouder het belang van koeien als deze 's zomers niet in de wei mogen"? Dergelijke zaken zijn niet voor alle dieren met 100% zekerheid controleerbaar en kunnen daarom niet de algehele grond zijn waarop dierenrechten zijn gebaseerd. Daarentegen zijn de concepten wel bruikbaar als we dierenrechten moeten uitwerken in de praktijk (via de randvoorwaarden en de vijf vrijheden) of wanneer we denken vanuit het voorzorgprincipe, d.w.z. we proberen schending van de randvoorwaarden en vrijheden zoveel mogelijk te vermijden.

Is er dan wel een juridisch uitgangspunt denkbaar dat voldoet en wel werkbaar is?

Bruikbaar is hetzelfde uitgangspunt dat voor rechten van mensen wordt gehanteerd, namelijk recht op vrijheid. Vrijheid is geen concreet begrip, maar krijgt betekenis in een context. Mensen gaan pas begrijpen wat vrijheid is, wanneer je per situatie of diersoort uitlegt of je zelf ervaart wat het inhoudt.
Vrijheid kan worden opgevat als een paradoxaal concept. Om het concept werkbaar te maken moeten er grenzen worden geformuleerd om het begin en het eind van de gevolgen aan te geven. Voor de uitwerking van het begrip vrijheid in de praktijk moeten we omschrijven wat het niet is: alles wat de vrijheid van het dier (om natuurlijk gedrag te vertonen) onmogelijk maakt (bijvoorbeeld honger en dorst of stress bij vee), druist in tegen zijn of haar rechten.
Het stellen van grenzen aan vrijheid geldt zowel voor mensen als voor dieren en is juist de kracht van het concept. We kunnen denken aan een ondergrens aan de vrijheid voor een dier, maar ook aan fysieke grenzen (bijv. hekken).
Hoe het nee, tenzij principe moet worden gehanteerd is eenvoudig voor te stellen: alle vrijheidsbeperking van dieren is verboden, tenzij men kan aantonen dat met een bepaalde maatregel de vrijheid om natuurlijk gedrag te vertonen mogelijk blijft.

Een belangrijk voordeel van vrijheid is dat er een bovengrens is aan de verplichting voor de mens om zich druk te maken over dierenrechten. Zodra dit recht op vrijheid is gegarandeerd vervalt de verantwoordelijkheid van de mens voor een nadere invulling.
Recht op vrijheid voor dieren omvat voornamelijk de mogelijkheid om natuurlijk gedrag te vertonen. Dat en hoe een dier dat vervolgens op een eigen en "vrije" manier invult of niet, doet niet ter zake voor het uitgangspunt van zijn rechten.
Voor dieren in de vrije natuur is het in het algemeen voldoende om de natuurlijke balans zonder menselijk ingrijpen in de natuur te garanderen. Voor dieren in het huishouden of in de veeteelt is het zaak om er voor te zorgen dat deze dieren zoveel mogelijk hun natuurlijke gedrag kunnen handhaven.
Wat recht op vrijheid nog meer inhoudt, is het recht op lichamelijke integriteit: geen onnatuurlijke lichamelijke ingrepen als snavels kappen, geen castratie van biggetjes, genetische manipulatie (wel selectie) of extreem doorfokken (bijv. dikbilkoeien wier kalveren met de keizersnede moeten worden gehaald).

Voor een uitgebreidere versie van deze tekst, zie de links naar de website van Animal Freedom onderaan deze pagina.

Vrijheid is een grondrecht voor dieren

Waarom is vrijheid zo belangrijk?

Voor het antwoord gaan we te rade bij de bronnen waaruit we normaal gesproken informatie halen over wat hoort en wat niet hoort: de Grondwet, de religie, de natuur, hoe om te gaan met anderen (etiquette en sociale omgangsnormen) en uit onszelf: wat we voelen.

Grondwet

In de formulering van onze grondrechten is gelijkheid (geen discriminatie op o.a. ras) het eerste thema. In artikel 6 tot en met 15 is vrijheid het voornaamste thema. Een grondrecht voor mensen betekent een recht dat zelf niet ter discussie staat. Voor mensen is het nodig om in de wet (en voor sommigen in de religie) dit grondrecht vast te leggen, omdat wij de grenzen van de ander niet (h)erkennen of de neiging hebben om andermans grenzen te overschrijden of de ander te sterk te begrenzen.

Religie

De geschiedenis van vrijheid als basis van onze wetgeving gaat terug tot ver voor Christus. Ook in de religie is vrijheid het voornaamste controleerbare thema in de regels die gelovigen zichzelf opleggen. Tenminste wanneer je het er mee eens bent dat het adagium "wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet" vertaald mag worden met "zoals jij wilt dat jouw vrijheid wordt gerespecteerd, respecteer zo andermans vrijheid".
In 1988 maakte het overleg van de Afdeling Kerk & Samenleving van de Wereldraad van Kerken een rapport over de relatie kerk en dier onder de titel Bevrijding Van het Leven. Ook daarin pleit men voor de vrijheid van het dier en voor bevrijding van mens en dier.

Gezondheid

Het belang van vrijheid lijkt op het belang van gezondheid. Ook gezondheid is een vorm van vrijheid. Vrijheid en gezondheid worden ook wel fundamentele behoeftes genoemd, die naast veiligheid, begrip, affectie, ontspanning en de mogelijkheid om creatief te zijn de kwaliteit van ons leven (biologisch, sociaal en intellectueel) mede bepalen.
Of alle dieren lijden en ziek worden onder vrijheidsverlies weten we niet zeker voor alle diersoorten, maar we weten wel dat dieren uit de vrije natuur er alles aan doen om te zorgen dat ze niet worden opgesloten. Dat dierenwelzijn lijdt onder gebrek aan vrijheid of gebrek aan mogelijkheden om natuurlijk gedrag te vertonen is vaak af te leiden uit het afwijkend gedrag dat dieren gaan vertonen. In onze taal hebben we de uitdrukking "ijsberen" daaraan te danken.

Natuur

In de natuur is het recht op vrijheid intrinsiek. De term "vrije natuur" duidt daar al op. Het is de mens die dit intrinsieke recht ten aanzien van de natuur met voeten treedt.
Onvrijheid in de natuur bestaat alleen als door ziekte of ouderdom de krachten minder worden en dan is er al snel de bevrijdende dood. Vrijwel geen van de vele soorten gewervelde dieren in de natuur beneemt een andere soort de vrijheid, behalve kortstondig om de ander op te eten. Wanneer dieren elkaar opeten, hebben veel menselijke vleeseters en vegetariërs, die tegen het doden van dieren zijn, er gek genoeg geen moeite mee.

Gevoel

Ten slotte is er het gevoel. Ons gevoel zegt ons dat we op moeten komen voor iemand die gedwongen wordt om in een onrechtvaardige situatie te leven. Onvrijheid is zo'n onrecht.

Vrijheid, ethiek, plicht en verantwoordelijkheid

Vrijheid is voor mensen een goede basis om ethiek op te baseren: wat vrijheid vergroot, is goed en wat vrijheid verkleint, is mogelijk fout. Oftewel: nastrevenswaardig is de grootste vrijheid voor het grootste aantal individuen (mens en dier). Waarbij aangetekend moet worden dat vrijheid niet kan bestaan zonder het trekken van grenzen. Waar de grens ligt, ligt niet vast in tijd en plaats, terwijl meer (keuze)vrijheid wel meer verantwoordelijkheid oplevert. De grens van vrijheid is daarmee altijd weer onderwerp van discussie. Je kunt dit vervelend vinden, maar ook als een bewijs van haar waarde zien.
Natuurlijk moeten we onderscheid maken tussen het lot en de eigen, vrije keuze. Voor het laatste zijn wij verantwoordelijk, voor het eerste ook, wanneer aannemelijk kan worden gemaakt dat we te weinig voorzorgsmaatregelen hebben genomen.
Het dragen van veel verantwoordelijkheid vindt niet iedereen aantrekkelijk, daarom kiezen sommigen bewust of onbewust voor minder vrijheid en voelen zich vervolgens vrijer.
Iedereen mag voor zichzelf bepalen en aangeven waar zijn grens voor een ander getrokken wordt. Het is goed gebruik en volgens de etiquette om de grens voor een ander proberen in te schatten en te voorkomen dat de ander ons tot het trekken van grenzen moet dwingen.

Niemand is verplicht om zich met dieren te bemoeien zolang hij een dier vrij laat of niet zelf heeft gekooid, geschaad of verwond. Veehouders hebben een zorgplicht. Dieren hebben geen plichten, zij houden geen dieren in onvrijheid.

Object of subject?

Volgens de Grondwet maakt het niet uit of je nu een spaarvarken of een mestvarken een aantal maanden in de schuur laat staan. Tussen ding en dier wordt geen onderscheid gemaakt.

Grondrechten wegen zwaarder

Iedere oproep om een uitzondering te maken op grondrechten of hieraan voorbij te gaan, is immoreel. Het maakt niet uit of de oproep op economische of emotionele gronden wordt gebaseerd of wanneer de bio-industrie wordt verdedigd omdat werkgelegenheid en nationaal inkomen "in gevaar" komen. Grondrechten komen het eerst en het laatst. Er staan ook geen plichten tegenover.
Economische gevolgen even zwaar laten wegen is immoreel.

We moeten consequenties trekken

We vinden dat in de bio-industrie de grondrechten van het dier geschonden worden door de extreme inperking van de bewegingsvrijheid, door belemmering om natuurlijk gedrag te vertonen, door hen op te voeren tot onnatuurlijke gewichtstoename en door de graseters slachtafval te voeren. Daar komt nog bij dat er een overproductie is: er wordt voornamelijk voor het buitenland geproduceerd. Daarmee wordt het dierenleed des te overbodiger en het onrecht des te groter. Een afbouw van de bio-industrie en van de export van haar producten met daarnaast een vervanging in eigen land door ecologische veehouderij is een minimale vereiste om aan landbouwhuisdieren recht te kunnen doen.
In de bio-industrie en soms in de politiek wordt het recht op vrijheid genegeerd en als het ware doodgezwegen. In een gezonde maatschappij die haar grondrechten respecteert en probeert te handhaven zal een dier door sommigen nog wel worden gegeten, maar heeft het voor zijn dood een dierwaardig leven. Voor de overheid betekent dit de morele plicht om de bio-industrie voor de volle 100% om te bouwen tot een ecologische veehouderij waarin vrijheid als basis voor welzijn voorop staat. Het is de taak van de overheid om grenzen te stellen aan het misbruik van de vrijheid die de mens begaat in de omgang met het dier. Alleen als de overheid de wet consequent doortrekt naar dieren kan er daadwerkelijk een einde worden gemaakt aan het onrecht. Tevens wordt daarmee haar eigen positie gelegitimeerd; macht kan en mag alleen worden (over)gedragen door degene die het misbruik daarvan uitsluit.
Voor de consument geldt dat niet het eten van vlees verkeerd is, maar het eten van "besmet" vlees. Je bent (vrij in) wat je eet, maar kies je voor het eten van vlees uit de bio-industrie dan ben je mede verantwoordelijk voor het in stand houden van de schending van de grondrechten van het dier.

5 vormen van vrijheid die dieren officieel hebben

Welke rechten op vrijheid heeft vee officieel?

In 1979 heeft de Farm Animal Welfare Council (FAWC), een onafhankelijk adviesorgaan van de Europese Commissie (Campbell), vastgesteld dat dieren in de veeteelt recht hebben op de volgende 5 "vrijheden":

Vrijheid van honger en dorst
- direct toegang tot vers water en voedsel om gezond te blijven
Vrijheid van ongemak
- door een comfortabel onderdak en rust te bieden
Vrijheid van pijn, verwonding en ziekte
- door dit te voorkomen of snel te diagnosticeren en te behandelen
Vrijheid om normaal gedrag te vertonen
- door voldoende ruimte, mogelijkheden en gezelschap van soortgenoten
Vrijheid van angst en spanning
- door voor omstandigheden te zorgen die lijden vermijden

Bij de kippen worden bovenstaande 5 (minimale) rechten van dieren niet gehaald,

wanneer:

1. hun snavels gekapt worden
2. kippen niet op stok kunnen om te slapen en een verstoord dag/nachtritme opgedrongen krijgen om zoveel mogelijk eieren te leggen
3. zij permanent gedwongen worden te leven in de nabijheid van soortgenoten, die zij willen ontlopen (pikorde)
4. niet vrij (buiten) kunnen scharrelen, graven en een stofbad nemen
5. zij bij het vervoer met geweld in kratten worden geperst met kans op breuk van vleugels en poten en in stressvolle omstandigheden op vrachtwagens naar het slachthuis worden vervoerd.

Bij varkens worden bovenstaande punten niet gehaald,

wanneer:

1. zij bijna de hele dag in het donker moeten verblijven
2. zij zonder verdoving gecastreerd worden
3. zij ingeklemd worden tussen 2 stangen zodat zij zich niet kunnen omdraaien of verzorgen
4. niet in de grond kunnen wroeten
5. geen rustplaatsen hebben met stro o.i.d., maar een roostervloer
6. moeten leven in een ammoniak-lucht, afkomstig van hun eigen mest
7. bij het vervoer met geweld in stressvolle omstandigheden op vrachtwagens naar het slachthuis worden vervoerd.

Er zijn vaak overtredingen geconstateerd van het verbod

op:

1. een standlengte korter dan 2 meter voor zeugen (niet naleving is 61%)
2. een te klein vloeroppervlak voor biggen
3. een kleiner gedeelte dicht dan 2/3 van de berenstal
4. het niet hebben van een adequate ziekenboeg (niet naleving 10%)
5. het houden van varkens in het duister of bij onvoldoende verlichting (niet naleving 13%)
6. het ontbreken van een alarminstallatie bij mechanische ventilatie (niet naleving 32%)
7. het ontbreken van afleidingsmateriaal (niet naleving 25%)

Bij koeien worden bovenstaande punten niet gehaald,

wanneer:

1. het kalf direct naar de geboorte bij de moeder wordt weggehaald om elders gemest te worden. Door geboren te worden heeft het kalf haar functie volbracht. De melk van de moeder wordt verder voor menselijke consumptie gebruikt.
2. zij geen mogelijkheden hebben om naar buiten (de wei) te gaan
3. zij hele winters aangebonden staan

Deze tekst is onderdeel van de zeer uitgebreide website over dierenrechten Animal Freedom.